Havacilikta Insan Faktoru

HAVACILIKTA INSAN FAKTÖRÜ
Her sektörde insan faktörünün yeri kuşkusuz aynı,yani gerekli öneminverilmesi gereken enönemli bölümdür.Ancak biz bu bölümde havacılıkta insan faktörünü irdelemeye çalışacagız.Yetersiz eğitim,bilgi, beceri ve tecrübe eksikliğinin  (%12,3) dolaylarında kazalara neden olduğu kabul edilmektedir.Uçak sistemlerinin karmaşıklığı,herzaman güncellenen sistemler herzaman teknisyenlere ,bakım personeline aynı arızayı sunmaz,bazen değişik tipte arızalar meydana gelir.Tabiki bu sistemlere bakım yapan teknisyenler iş yogunlugu,stress,iş kaybetme kaygısı,yönetici baskısı,zaman karşı yarış derken bu faktorlerın hepsi beraber azar azar toplanarak büyük bakım kazalarına,zararlarına sebeb olurlar.Bakım şirketleri ve havayolları bundan dolayı bunu riske atmak istemezler ve enaz her 1 senede yenileme –guncelleme kursları yaparak personellerini bilgilendirmek,konulara karşı dikkatlerini artırmaları yönünde eğitim vererek bu konunun önemini çalışanlarına aktarırlar.Uçak teknisyenleri sahip oldukları farklı uçak tipleri üzerinde çalışabilmekte ancak pilotlar belirli periyotta tek tip ile uçarlar.Buna benzer örneklerlerle uçak teknisyenlerinin de pilotlar gibi Simulator eğitimi alması gerekliliğini ortaya koymaktadır.CRM yani Crew resource  management  1970 lerde bundan dolayı çıkmıştır.Ve günümüzde havayolarının vazgeçilmezi olmuştur.ilk olarak CRM kokpit ve kabin arasında uygulanmışsa da şuan bakım personeline de sağlanmaktadır.Lisanslı bakım personeli için bu eğitim limitations ve human factors başlığı altında ele alınıp personele anlatılmaktadır.
Yorgunluk,işe devamlılık,bakım hataları ve azaltma çabaları,koordinasyon  başlıklarnı incelemek bize insan faktoru konusu hakkında daha açıklayıcı bilgiler verir ve bu konuyu daha iyi anlamamıza yardımcı olur.
Yorgunluk:Yorgunluk, kazalar içinde %12 lik bir dilime ait olarak belirtilmektedir.Genellikle uzun çalışmalar veya gece çalışmalarında ortaya çıkar.Gece çalışmalarında insan doğal olarak konstrasyon eksikliği,dikkatsizlik ten dolayı planlamalar bunları göz önüne alınarak yapılması gerekir.
Koordinasyon olarak;teknisyenler genelde tek olarak  ve çoklu gruplar halinde çalışırlar.Yalış anlama ve iletişim problemleri yuzde 12 olarak belirlenmistir.
Prosedurler;eksik veya yanlış tanımlanan prosedurler sonucu meydana gelen olaylar yuzde 11 olarak kayıtlara gecmıstır.sürekli tekrar edilen işlerde “nasıl olsa aynı” denilerek yapılan uygulamalarda ,bu kısa metotların yol actıgı sorunlar olarak kayıtlara gecmıstır.
İşe devamlılık;Yapılan arastırmalarda kişilere işe başlama ve bitiş saatleri sorulmus.bircok olayın calısma saatının bıtımıne yakın dilimlerinde meydana geldiği tespit edilmistir.
1995 yılında, Boeing 737-400 kalkıştan bir süre sonra, her iki motorundaki yağ seviyesi ve basınç probleminden dolayı divert etmek zorunda kalıyor. Sefer öncesi her iki motorda boroskop inspection yapılmış ve tapalardan biri yerine takılmadığı için, her iki motor yağ kaybetmişti. Aynı kişinin iki motorda çalışması sonucunda oluşmuştu bu aksilik. 2 yıl sonra BAE 146, 4 motoru da aynı sebepten tüm yağını kaybetmişti, bu sefer neden; aynı kişinin 4 MCD’yi O-ringsiz takmasıydı.
Sonuç olarak insan faktorünü önemseyen,insana yatırım yapan  şirketler her zaman bir adım önde olmuşlardır.